Metoda wideoskopowa sympatektomii piersiowej (VATS) (Kux, 1978)
Chory
jest znieczulany ogólnie z zastosowaniem intubacji dotchawiczej rurką
Carlensa, Robertshawa lub inną dającą rozdział wentylacji. Chory jest
ułożony na boku przeciwnym do strony operowanej z odwiedzeniem o 90
stopni ramienia. Stosowane jest wygięcie stołu operacyjnego lub
podłożenie wałka na wysokości III - IV przestrzeni międzyżebrowej. Chory
powinien być pochylony do przodu o około 10-15 stopni. Skórę i tkankę
podskórną nacina się równolegle do przebiegu żeber w zidentyfikowanej
palpacyjnie przestrzeni międzyżebrowej. Następnie tępym zakrzywionym
narzędziem, np. kleszczykami Peana, rozwarstwia się mięśnie
międzyżebrowe i delikatnie przechodzi przez opłucną ścienną. Po
usłyszeniu charakterystycznego syku zasysanego powietrza do jamy
opłucnej wycofuje się narzędzie i wprowadza palec w celu sprawdzenia,
czy w tej okolicy nie ma zrostów. Pierwszy trokar wprowadza się w V
przestrzeni międzyżebrowej, w linii pachowej środkowej. Używa się trokar
10 - milimetrowy dla toru wizyjnego. Po usunięciu prowadnika trokaru
wprowadza się endoskop. Przy stosowaniu przedstawionego dostępu
najkorzystniejsza jest optyka 0 stopni. Należy pamiętać o ogrzaniu końca
endoskopu. Wprowadzenie nie ogrzanego endoskopu powoduje zamglenie
obrazu, co znacznie utrudnia prawidłową identyfikację struktur
anatomicznych. Pod kontrolą toru wizyjnego ocenia się jamę opłucnej.
Następnie, także pod kontrolą toru wizyjnego wprowadza się następny
trokar w tej samej linii o jedną lub dwie przestrzenie międzyżebrowe
wyżej. W przypadku zrostów opłucnowych wprowadza się drugi trokar tzw.
narzędziowy dwie przestrzenie wyżej od trokaru "wizyjnego", bocznie od
pierwszego trokaru "narzędziowego", gdyż pozwala to na swobodne
manewrowanie narzędziami bez kolizji z endoskopem. Najczęściej używa się
5 - milimetrowych trokarów narzędziowych i 10-milimetrowego trokaru
wizyjnego. Zrosty opłucnowe likwiduje się przy pomocy koagulacji
elektrycznej. Najlepszym narzędziem służącym do likwidacji zrostów są
nożyczki endoskopowe. Unika się ugniatania narzędziami płuca przy
pozostawionych zrostach, gdyż moze to doprowadzić do uszkodzenia płuca.
Następnie identyfikuje się głowy żeber i pień współczulny. Ważna także
jest identyfikacja drugiego zwoju piersiowego, który nie może być
pozostawiony. Po stronie prawej trudności można napotkać z powodu żył
spływu żyły nieparzystej. Po stronie lewej natomiast czasami występuje
wygięcie aorty, co może zasłaniać pień i utrudniać przeprowadzenie
operacji.
Stosuje
się następującą metodę niszczenia pnia współczulnego: wprowadza się
dodatkowy trokar narzędziowy w III lub IV przestrzeni międzyżebrowej w
linii pachowej środkowej. Następnie wprowadza się przez główny trokar
narzędziowy endoskopowy haczyk koagulacyjny. Tym narzędziem ustawionym
równolegle do pnia współczulnego przecina się nad nim opłucną ścienną.
Przez dodatkowy trokar narzędziowy wprowadza się narzędzie, np. grasper
lub disektor, umożliwiające przytrzymanie wyosobnionego odcinka pnia. Na
głowie drugiego żebra unosi się haczykiem pień powyżej 2 zwoju
piersiowego. Następnie koaguluje się pień współczulny. Obwodowy koniec
pnia chwyta się disektorem lub grasperem i unosi powodując uwidacznianie
i napinanie się struktur nerwowych odchodzących od zwojów. Przy pomocy
haczyka koagulacyjnego niszczy się te struktury mobilizując jednocześnie
pień współczulny. Poniżej 4 lub 5 zwoju piersiowego poprzecznie
koaguluje się pień współczulny i usuwa się wyciętą jego część. Drenaż
jamy opłucnej i zeszycie ran pooperacyjnych kończą zabieg. Drenaż czynny
jamy opłucnej pozostawia się na co najmniej dobę po operacji.
Drenowanie jamy opłucnej spowodowane jest dwoma czynnikami: 1)
możliwością krwiaka w jamie opłucnej, gdyż usuwanie pnia współczulnego w
sposób opisany powyżej powoduje krwawienia z drobnych naczyń, 2)
możliwością wystąpienia odmy w okresie pooperacyjnym i groźnych powikłań
oddechowych. Od 1995 roku, opierając się na danych z piśmiennictwa,
ograniczamy sympatektomię do dokładnego skoagulowania zwojów
współczulnych, bez preparowania i usuwania pnia. Wprowadziliśmy także
odsysanie powietrza z jamy opłucnej tylko podczas rozprężania płuca.
Jedynie w przypadku dużych zrostów oraz gdy nie ma pewności, czy nie
jest uszkodzone płuco stosowany jest pooperacyjny drenaż czynny. Zakres
operacji jest uzależniony od rodzaju choroby. W przypadku zakrzepowo -
zarostowego zapalenia naczyń wykonuje się sympatektomię piersiową na
poziomie Th2-Th7.
Metoda wideoskopowa sympatektomii lędźwiowej (VALS)(Wroński, 1998)
WSKAZANIA DO ODNERWIENIA WSPÓŁCZULNEGO (SYMPATEKTOMII)
Wprowadzenie
małoinwazyjnych metod odnerwienia współczulnego, zarówno wideoskopowych
jak i przezskórnych, w odcinku piersiowym i lędźwiowym spowodowało
znaczne rozszerzenie wskazań do stosowania sympatektomii. Wielki
propagator sympatektomii lędźwiowej, jako metody uzupełniajacej operację
rekonstrukcyjną na układzie tętniczym kończyn dolnych, J.P. van der
Stricht, w roku 1979 opisał sposób działania odnerwienia współczulnego w
niedokrwieniu kończyn dolnych: 1. Sympatektomia lędźwiowa wytwarza stan
rozszerzenia naczyń równoważny do fizjologicznego, jakkolwiek po
sympatektomii rozszerzenie naczyń jest stałe i nieodwracalne, 2.
Rozszerzenie naczyń powoduje lepsze ukrwienie skóry i tkanki podskórnej
kończyn dolnych, zwłaszcza palców i stóp, 3. Przepływ krwi w
rozszerzonych naczyniach nie wzrasta wraz ze wzrostem przepływu krwi w
naczyniach mięśni podczas wysiłku fizycznego, 4. Sympatektomia lędźwiowa
ma duże znaczenie dla rozwoju krążenia obocznego przy niedrożności
głównych pni tętniczych. Efekt ten jest powodowany przez hamowanie oporu
obwodowego, co powoduje większy gradient ciśnienia krwi. Autor
zaproponował również test pentotalowy jako przedoperacyjne potwierdzenie
skuteczności odnerwienia współczulnego. W latach siedemdziesiątych
przeważał pogląd, że sympatektomia powinna być wykonywana jedynie w
niedokrwieniu kończyn wywołanym niedrożnością lub zwężeniem naczyń, w
następnej dekadzie poszerzono wskazania o oporną na leczenie zachowawcze
chorobę Raynauda, kauzalgię, dystrofię odruchową oraz zakrzepicę
tętniczą jatrogenną ( po iniekcjach dotętniczych ). Zwrócono również
uwagę na rolę wskaźnika kostka-ramię. Stwierdzono, że wskaźnik 0,3 lub
wyższy jest prognostycznie korzystny, jakkolwiek wyniki pooperacyjne 14%
badanej populacji po sympatektomii były niezadowalające ( X 3 ).
Choroby niedokrwienne kończyn
Olbrzymie
znaczenie odnerwienia współczulnego dla rozwoju krążenia obocznego na
drodze neurogennego rozkurczu, gojenia się troficznych owrzodzeń, a co
za tym idzie dobrego efektu klinicznego po operacjach naprawczych na
układzie tętniczym podkreślał van der Stricht. W 1988 roku Repelaer van
Driel przedstawił wyniki leczenia 66 chorych na miażdżycę kończyn
dolnych z krytycznym niedokrwieniem stóp zgłaszających bóle spoczynkowe,
mających ogniska suchej martwicy skóry lub rozpływną martwicę stóp.
Chorzy byli zdyskwalifikowani na podstawie angiografii od operacji
rekonstrukcyjnej. Autor jako badanie przedoperacyjne kwalifikujące do
sympatektomii zastosował badanie dopplerowskie ( wskaźnik kostka-ramię
). Dobry efekt ( ustąpienie bólów spoczynkowych, wygojenie się owrzodzeń
) zaobserwowano u 48% chorych, odsetek dużych amputacji chorych z
rozpływną martwicą dystalnych części kończyn wyniósł 45%, natomiast u
chorych z suchą martwicą jedynie 14%. U wszystkich chorych, u których
wskaźnik kostka-ramię wyniósł poniżej 0,3 lekarze byli zmuszeni wykonać
amputację goleni lub uda. Chemiczna sympatektomia w przypadkach
zdyskwalifikowanych od rekonstrukcji naczyniowej, ze względu na łatwość
jej przeprowadzenia, jest chętnie stosowana w praktyce klinicznej.
Vulpio stwierdził poprawę stanu klinicznego u 68% leczonych chorych w
okresie okołooperacyjnym oraz u 52% chorych po dwuletniej obserwacji.
Holiday zauważył porównywalne wyniki chirurgicznej i chemicznej
sympatektomii u 70 operowanych chorych. Roczna obserwacja wykazała dobry
efekt kliniczny u 61% chorych poddanych operacji i u 58% chorych, u
których zastosowano sympatektomię chemiczną. Przydatność sympatektomii
stosowanej wraz z operacjami rekonstrukcyjnymi w odcinku aortalno-udowym
wzbudza kontrowersje. Satiani na randomizowanej grupie 76 chorych
poddanych rekonstrukcji naczyniowej w odcinku aortalno-udowym badał
przydatność jednoczasowego stosowania lędźwiowego odnerwienia
współczulnego. W przeprowadzonych badaniach 53 kończyny wymagały
sympatektomii, a w 81 przypadkach odnerwienia współczulnego nie
stosowano. Badania dotyczyły wyników wczesnych i odległych, brano pod
uwagę drożność przeszczepu, potrzebę stosowania przeszczepów kroczących,
odsetek amputacji oraz przydatność dopplerowskiego wskaźnika
kostka-ramię. Obserwacje przeprowadzono w okresie dwuletnim. Stwierdzono
niedrożność wczesną przeszczepu w 2 przypadkach w grupie bez
sympatektomii oraz niedrożność późną w 3 przypadkach po sympatektomii.
Przeszczep kroczący wykonano w okresie okołooperacyjnym w 5 przypadkach w
grupie bez sympatektomii. W okresie pooperacyjnym przeszczep kroczący
wykonano u 11% chorych bez sympatektomii i u 9,4% chorych po
sympatektomii. Odsetek amputacji w okresie pooperacyjnym wyniósł w
grupie bez sympatektomii 5%, w drugiej grupie 2%. Wskaźnik kostka-ramię
wzrósł znacząco po operacjach w obu grupach, zwłaszcza w grupie chorych
po sympatektomii ( p < 0,05 ). Uzyskane wyniki wskazują na
przydatność stosowania odnerwienia współczulnego u chorych zarówno
zakwalifikowanych, jak i zdyskwalifikowanych od rekonstrukcji tętnic w
miażdżycy.
Do
czasów współczesnych nie udało się stworzyć odpowiedniego modelu
postępowania terapeutycznego u chorych z zespołem małych naczyń. Jest to
postać miażdżycy dotycząca zwłaszcza aorty brzusznej w odcinku poniżej
tętnic nerkowych. Ze względu na częstą obecność pojedynczej dużej,
rozwidlonej tętnicy lędźwiowej na poziomie L4 - L5 istnieje hipoteza o
embrionalnych zaburzeniach wykształcania się aorty grzbietowej. W
mniejszym odsetku przypadków zmiany dotyczą tętnic biodrowych wspólnych,
biodrowych zewnętrznych i udowych powierzchownych. Choroba najczęściej
dotyczy kobiet, wieloletnich palaczek papierosów. Stosowanie leczenia
zachowawczego nie przynosi poprawy klinicznej, natomiast decyzja o
operacji rekonstrukcyjnej jest trudna ze względu na opisywane złe wyniki
zarówno w okresie okołooperacyjnym, jak i odległym. Zastosowanie metod
endowaskularnych nie daje znaczącej poprawy wyników leczenia w
porównaniu z metodami otwartymi. W tym wypadku zastosowanie
sympatektomii lędźwiowej jako metody uzupełniającej operację
rekonstrukcyjną może spowodować w wybranych przypadkach poprawę wyników w
okresie okołooperacyjnym, jak i wyników odległych. Zastosowanie
odnerwienia współczulnego jako uzupełnienia endowaskularnych procedur w
tętnicach kończyn dolnych operowanych z powodu niedokrwienia sugeruje,
opierając się na 150 przeprowadzonych zabiegach, Clement. Biorąc pod
uwagę uzupełnienie zabiegu wewnątrznaczyniowego wideoskopową metodą
sympatektomii lędźwiowej, taka skojarzona terapia, dając nie tylko
nieporównywalnie lepszy komfort chorego w okresie okołooperacyjnym,
pozwala także na znaczne skrócenie czasu hospitalizacji i obniżenie
kosztów leczenia.
Choroby
zapalne tętnic, dotyczące zwłaszcza małych i średnich naczyń są od
wielu lat leczone z powodzeniem przy pomocy odnerwienia wspólczulnego.
Amir na przykładzie 100 chorych cierpiących z powodu zapalenia małych
naczyń kończyn górnych i dolnych opisuje skuteczność odnerwienia
współczulnego, podkreślając fakt wykonania ograniczonej amputacji
odsiebnych części kończyn jedynie u chorych z zaawansowanymi zmianami
martwiczymi ( X 11 ). Shionoya u 266 chorych na zakrzepowo-zarostowe
zapalenie naczyń wykonał 92 sympatektomie lędźwiowe i 17 sympatektomii
piersiowych. W jedenastoletnim okresie obserwacji jedynie u 23 chorych
wykonano amputacje. Przy braku, potwierdzonych w badaniach
retrospektywnych, sposobów leczenia zachowawczego, oraz dyskwalifikacji
od operacji rekonstrukcyjnej odnerwienie współczulne pozostaje w
leczeniu choroby Buergera metodą z wyboru.
Jako
metodę z wyboru w nawracającym krótkotrwałym kurczu tętnic kończyn
Janoff proponuje odnerwienie współczulne. Dobre odległe wyniki
pooperacyjne skłaniają autora do stosowania sympatektomii, zwłaszcza
przy braku pozytywnych rezultatów zachowawczego leczenia. Metodą
kwalifikacyjną do postępowania operacyjnego jest wykonanie testu z
użyciem rezerpiny.
Odnerwienie
współczulne zalecane jest także w przypadku dysplazji
włóknisto-mięśniowej dotyczącej tętnic kończyn dolnych, która klinicznie
manifestuje się objawem Raynauda. Zastosowanie sympatektomii lędźwiowej
przynosi dramatyczną poprawę stanu klinicznego.
Nagłe
pojawienie się krytycznego niedokrwienia placów mające źródło w
mikrozatorowości spowodowanej zmianami miażdżycowymi tętnic położonych
proksymalnie daje obraz zespołu niebieskich palców. Jennings podkreśla
konieczność zlokalizowania i usunięcia źródła zatorów, a następnie
zastosowanie odnerwienia współczulnego. Leczenie fibrynolityczne oraz
przeciwkrzepliwe nie przynosi poprawy klinicznej, a leki
naczyniorozszerzające nie działają w wystarczającym stopniu.
Chorzy
z tętniakami aorty brzusznej, u których występujące niedokrwienie
kończyn dolnych stanowią poważny problem terapeutyczny. Obwodowe
niedokrwienie może być spowodowane materiałem zatorowym pochodzącym z
worka tętniaka lub zmianami miażdżycowymi tętnic kończyn dolnych.
Hassen-Kodja opublikował materiał zawierający obserwacje 200 chorych
leczonych z powodu tętniaka aorty brzusznej leczonych operacyjnie z
dodatkowo występującym niedokrwieniem kończyn. Jedynie 2,5 % chorych
wymagało wykonania dodatkowo przeszczepu udowo-podkolanowego, natomiast
aż u 30% chorych wykonano sympatektomię lędźwiową podczas operacji
tętniaka, co było podyktowane niedrożnością drobnych naczyń tętniczych.
Wskazuje to na mikrozatorowość jako częstszą przyczynę niedokrwienia
kończyn u chorych chorujących na tętniaka aorty brzusznej. Inni autorzy
cytowani w powyższym doniesieniu stosowali sympatektomię lędźwiową
podczas operacji tętniaka u 2,1% chorych z operowanych 666 przypadków (
Johnston i Scobie, 1988 ) oraz u 20% z 200 chorych ( Vohra, 1990 ).
Podobny
problem występuje u chorych z tętniakami tętnicy podkolanowej. Melliere
proponuje w grupie chorych z nieznacznymi objawami niedokrwienia
wykonanie przeszczepu omijającego, poza przypadkami złego stanu ogólnego
chorego lub braku możliwości wykonania operacji ze względu na
nieodpowiednią żyłę odpiszczelową lub stan tętnic obwodowych. W grupie
chorych z bólami spoczynkowymi lub suchą martwicą palców zaleca
wykonanie przeszczepu własnopochodnego lub z tworzywa sztucznego oraz
sympatektomię lędźwiową, która pozwoli na zwiększenie przepływu
skórnego. Natomiast w grupie chorych z krytycznym niedokrwieniem i
zgorzelą obwodową, przy braku możliwości rekonstrukcji tętnic
proponowana jest pierwotna amputacja.
Szeroko
dyskutowane jest zastosowanie sympatektomii lędźwiowej w leczeniu
owrzodzeń troficznych w przebiegu zespołu pozakrzepowego. Przeciwnicy
takiej terapii uważają, że odnerwienie współczulne zwiększa jedynie
napływ krwi do skóry i tkanki podskórnej, co przy nadciśnieniu w
układzie żylnym kończyny i odwróceniu kierunku odpływu krwi będzie
nasilało zmiany troficzne. Odnerwienie współczulne w tym przypadku może
jednak, co wykazała praktyka kliniczna, powodować gojenie się owrzodzeń.
Pozwala to na bezpieczne wykonanie operacji typu zniszczenia
niewydolnych żył przeszywających goleni.
Nadpotliwość
Pierwotna
nadpotliwość jest stresującą dolegliwością o nieznanej etiologii, która
została zdefiniowana w 1979 roku przez Kuxa jako stan patologiczny w
którym występuje nadmierne wydzielanie gruczołów potowych o wiele
większe niż potrzeba fizjologicznego obniżania temperatury organizmu. Tę
czysto naukową definicję można rozszerzyć o doskonały opis
nadpotliwości rąk w powieści David Copperfield Karola Dickensa (
rozdział 11 ), w którym opisano spotkanie tytułowego bohatera z czarnym
charakterem tego utworu Uriah Heepem cierpiącym na nadpotliwość i
plastycznie odtworzono odczucia Davida z podania mu ręki przy powitaniu.
Nadmierne pocenie się rozpoczyna się w okresie dojrzewania, lecz zwykle
mija wiele lat do czasu zgłoszenia się do lekarza. Nadpotliwość
charakteryzuje się masywnym wydzielaniem gruczołów potowych zwłaszcza
rąk, stóp i pachy.
Nadpotliwość dzielimy na pierwotną ( idiopatyczną ) i wtórną spowodowaną m.in.
nadczynnością tarczycy, otyłością, socjofobią, menopauzą czy guzem
chromochłonnym kory nadnerczy. Aby odnieść się do stanu normalnego
wydzielania potu należy pamiętać, że w normalnych warunkach kształtuje
się ono w granicach 8-15ľg cm -2 min -1.
Zachowawcze
leczenie nadmiernie wydzielających gruczołów potowych następuje poprzez
miejscowe zastosowanie chlorku glinu w okolicy pachowej (Scoles, 1978),
a na rękach przy pomocy jontoforezy z użyciem wody z kranu lub leków
antycholinergicznych (Abel i Morgan, 1974), można także zastosować
glutaraldehyd, kwas tanninowy oraz psychoterapię. W leczeniu operacyjnym
dotychczas stosowano wycięcie pachowych gruczołów potowych, lipolizę
połączoną z odsysaniem tkanki tłuszczowej, a obecnie najpowszechniej
stosowana metodą jest sympatektomia.
Wykonywanie
odnerwienia współczulnego z pierwotną nadpotliwością budzi wątpliwości w
środowisku medycznym. Każdy pacjent musi być traktowany indywidualnie
na podstawie kwalifikacji przez lekarza chirurga naczyniowego z Kliniki
Chirurgii Naczyń i Angiologii SPSK1 po wykluczeniu innych potencjalnych
przyczyn tej dolegliwości (reumatologiczne, endokrynologiczne,
psychiczne).
Stany bólowe zależne od układu współczulnego
Dolegliwości
bólowe, których występowanie jest zależne od autonomicznego układu
współczulnego najczęściej w literaturze są określane mianem kauzalgii,
odruchowej dystrofii współczulnej ( reflex sympathetic dystrophy - RSD
), dawniej znanej pod nazwą zespołu Sudecka, czy zespołu bólowego
zależnego od układu współczulnego ( sympathetically maintained pain -
SMP ). Zespół ten został opisany przez Mitchella w 1864 roku i
Letievanta w roku 1873. W pełni rozwinięty zespół bólowy jest łatwy do
rozpoznania, gdyż charakteryzuje się: nieprzyjemnym, tępym, palącym
bólem w dystalnych częściach kończyn, z dodatkowo występującym rozlanym
obrzękiem skóry z jej nieprawidłową temperaturą i zabarwieniem, oraz
zmianami w tkankach miękkich i kościach zajętej kończyny. Może dotyczyć
zarówno dorosłych, jak i dzieci. Stosownie do ustaleń Międzynarodowego
Komitetu do Badań nad Bólem kauzalgia występuje przy uszkodzeniu pni
nerwowych, w odróżnieniu od odruchowej dystrofii współczulnej ( RSD ).
Jakkolwiek definicje tych zespołów bólowych są niejasne, to wspólnym dla
nich mianownikiem jest obniżenie lub zniesienie dolegliwości po
zablokowaniu układu współczulnego. Mechanizmy powodujące stały rozwój
tego typu zespołów bólowych prowadzących do zmian tkankach są ciągle
niejasne. Wydaje się, że kluczową rolę odgrywa nadwrażliwość aferentnych
włókien czuciowych na katecholaminy. Nie bez znaczenia pozostaje fakt
stałej stymulacji przez centralny układ nerwowy dużej liczby neuronów w
rogach tylnych rdzenia kręgowego. Klasycznym leczeniem tych zespołów są
blokady współczulne objętych schorzeniem kończyn przy użyciu leków
miejscowo znieczulających lub guanetydyny. Niestety, objawy bólowe przy
tego typu leczeniu nawracają. Alternatywą jest elektryczna stymulacja
rogów tylnych rdzenia kręgowego, lub mniej kłopotliwa dla chorych, a
równie skuteczna sympatektomia chirurgiczna. Od czasu zastosowania w
1916 roku z pozytywnym efektem okołonaczyniowej sympatektomii w leczeniu
kauzalgii przez Lericha, wielu autorów opisało dobre efekty odnerwienia
współczulnego w tego typu zespołach bólowych . U większości chorych, u
których nie uzyskano poprawy stanu klinicznego, niepowodzenia należy
upatrywać w niedokładnie wykonanej sympatektomii lub złym rozpoznaniu
charakteru zespołu bólowego. Może to być także wynikiem reinnerwacji
chorej kończyny z pnia współczulnego strony przeciwnej. Zaleca się
wówczas przeprowadzenie kontralateralnej sympatektomii. Wyniki
odnerwienia współczulnego są zachęcające w kauzalgii ( 95% chorych
zgłosiło poprawę lub całkowite zniesienie dolegliwości bólowych), lecz
podkreśla się konieczność zlokalizowania i usunięcia przyczyny zespołu (
ucisk nerwu obwodowego lub objawy wypadania jądra miażdżystego krążka
międzykręgowego ). Leczeniem z wyboru w zespołach bólowych wywołanych
zespołem górnego otworu klatki piersiowej jest, po usunięciu przyczyny
organicznej, odnerwienie współczulne. Wskazaniem do sympatektomii
lędźwiowej jest postać bólowa zespołu pozakrzepowego. Zastosowanie tej
metody operacyjnej przynosi dobre, długotrwałe efekty. Nierzadko
spotykany w praktyce ortopedycznej odruchowa współczulna dystrofia
kolana może być z powodzeniem leczona, po usunięciu przyczyny
schorzenia, za pomocą sympatektomii lędźwiowej.
Podobnym,
rzadko spotykanym zespołem bólowym dotyczącym w niektórych przypadkach
kilku kończyn jest erytromelalgia. Zespół ten charakteryzuje się
idiopatycznym, silnym, piekącym bólem, zaczerwienieniem, obrzękiem i
wzrostem temperatury objętej schorzeniem kończyny, który ustępuje po
zanurzeniu jej w wodzie z lodem. Jest to także test diagnostyczny
odróżniający erytromelalgię od innych zespołów bólowych zależnych od
układu współczulnego. Leczeniem z wyboru jest sympatektomia.
Odmrożenia
Stosowanie
odnerwienia współczulnego w przypadku odmrożeń kończyn ma swoich
zwolenników i przeciwników. Do niedawna jeszcze stosowano sympatektomię w
różnym czasie od powstania odmrożenia. Dokładniejsze badania wykazały
jednak, że jedynie wykonanie operacji do 72 godzin po wystąpieniu
pierwszych objawów odmrożenia może przynieść poprawę ukrwienia
zmienionych tkanek. Oczywiście, o stopniu poprawy decyduje czynnik
czasu. Na skuteczność blokady lędźwiowej w leczeniu późnych następstw
odmrożeń, podobnych w obrazie do kauzalgii zwrócił uwagę Taylor.
W
ostatnich latach nastąpiło znaczne rozszerzenie wskazań do stosowania
sympatektomii jako leczenia podstawowego lub uzupełniającego. Wynika to
zarówno z rozwoju małoinwazyjnych technik wideoskopowych, jak i lepszego
zrozumienia roli autonomicznego układu nerwowego.
81 534 00 97
81 534 01 58
O nas |
Ośrodek | Personel | Dla Pacjentów |
Dla Lekarzy |
Video&Galeria | Dydaktyka |
Kontakt |
Aktualności Historia Co nas wyróżnia |
Klinika Chirurgii Naczyń O Klinice Chirurgia Naczyń Diagnostyka Dla studentów Zakład Radiologii Zabiegowej Opis Zakładu Polityka jakości Nasza Działalność Angiografia MRI Zakład elektroradiologii |
Lekarze Pielęgniarki Technicy Sekretarki Pozostały personel |
Rezonans magnetyczny Embolizacja mięśniaków macicy Zaburzenia rozwojowe układu naczyniowego |
... | Klinika Chirurgii Naczyń Zakład Radiologii Zabiegowej |
Kursy i konferencje Działalność Edukacja |
Dane teleadresowe Formularz kontaktowy Jak do nas trafić... |